TÜBİTAK 1001 -  Bilimsel Araştırmaları Destekleme Programı "Müsilaj Araştırmaları Çağrısı" 

"Müsilajın Gemi Makine Sistemleri Üzerindeki Etkileri ve Risk Analizi Değerlendirmesi" Projesi

Projenin Tanımı:

Marmara Bölgesi’nde görülen müsilaj olayının gemi makine sistemleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilerek müsilaja bağlı gelişebilecek teknik problemlerin önlenmesi, emniyetli gemi seyir ve operasyonlarının sürdürülebilmesi amacıyla önerilmiş ve 9 ay sürmesi planlanan bir projedir. 2021 yılı ARDEB 1001 “Müsilaj Araştırmaları Çağrısı” kapsamında sunulan 157 proje önerisi arasından desteklenmeye hak kazanan 37 proje arasında yer almıştır. Proje, İTÜBOA koordinatörlüğündedir.

Türk Boğazları dünya üzerindeki önemli su yollarından biri olup, ticari açıdan kilit bölgelerden biri olarak kabul edilmektedir. Coğrafi olarak İstanbul Boğazı kuzey sınırından başlayıp, Marmara Denizi’ndeki gemi trafik hattı da dahil olmak üzere Çanakkale Boğazı’nın güney sınırına kadar olan bölgeyi kapsar. Gemiler Boğaz geçişleri öncesi, sonrası veya bölgedeki limanlara uğrak yapacağı zaman Marmara Denizi’nde bölgesel olarak yoğun bir trafik oluşturabilmektedir. Dolayısıyla bu deniz alanında görülecek her türlü çevresel olay, gemileri ve diğer deniz araçlarını doğrudan etkiler. 2021 yılı içerisinde Marmara Denizi’nde ve Kuzey Ege bölgesinde görülen müsilaj olayı, daha önce meydana gelen oluşumlardan daha etkili olmuş ve özellikle dar ve kıyısal alanlarda deniz taşımacılığı, balıkçılık, tekne turizmi gibi aktiviteleri olumsuz yönde etkilemiştir. Deniz yüzeyinde biriken ve uzantıları dibe doğru çökme eğiliminde olan bu salyamsı yapıların gemiler üzerindeki en tehlikeli etkilerinden biri de soğutma suyu filtrelerinin tıkanmasıdır. Proje kapsamında yapılan ön çalışma ile, bölgedeki ticaret gemileri ve özel hizmet teknelerinin makine soğutma sistemlerine bağlı soğutma suyu filtrelerini kısa sürede tıkadığı doğrulanmıştır. Yüksek tonajları sevk ettirebilme kabiliyetine sahip ana makinelerin ve ona bağlı yardımcı makinelerin işlerliklerini devam ettirebilmesi için soğutma suyu sistemlerinin düzenli çalışır durumda olması kritik önem arz eder. Yetersiz soğutma geminin manevra kabiliyetinin kaybedilmesine, dolayısıyla geminin kontrolden çıkmasına sebep olabilmektedir. Özellikle yoğun gemi trafiğinin olduğu liman bölgeleri, değişken akıntı yapıları ve dar alanlarıyla Türk Boğazları düşünüldüğünde, bu alandaki gemilerde aniden görülebilecek bir filtre tıkanıklığı kısa sürede geminin emniyetli seyrini etkileyip çatma, çatışma, karaya oturma, patlama ve yangın gibi can ve mal kaybıyla sonuçlanabilecek daha büyük kaza risklerinin gelişmesine zemin hazırlayacaktır.

Müsilajın deniz çevresine, balıkçılık faaliyetlerine ve insan sağlığına olan görünür etkilerinin araştırıldığı gibi, görünmeyen fakat büyük riskler içeren gemiler üzerindeki etkilerinin de incelenmesi ve uygun önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu nedenle proje ile, müsilajın gemi makine sistemleri üzerindeki sosyoekonomik etkilerinin araştırılması ve risk değerlendirmesi yapılması amaçlanmaktadır. Söz konusu bölgelerde bu çevre olayının kısa, orta ve uzun vadede ne gibi etkilerinin olacağı incelenip gemiler ve denizcilik otoriteleri için bir rehber oluşturularak farkındalığın artırılması ve benzeri diğer deniz kirliliklerinin de önüne geçilmesi hedeflenmektedir.

Proje Ekibi:

Prof. Dr. Yasin Arslanoğlu (Proje Yürütücüsü)

Prof. Dr. Özcan Arslan

Doç. Dr. Emre Akyüz

Araştırma Ekibi:

Araş. Gör. Bulut Ozan Ceylan

Araş. Gör. Çağlar Karatuğ

Yüksek Mühendis Emir Ejder

Araş. Gör. Gizem Elidolu

Araş. Gör. Tayfun Uyanık

Araş. Gör. Üstün Atak